Open Access

Spis Treści

Aktualności

  • Zapraszamy do zapoznania się z nową odsłoną bazy Biblioteka Nauki, która ułatwia przeszukiwanie pełnotekstowych zasobów w otwartym dostępie.

  • Zachęcamy do zapoznania się z prezentacją p. Pawła Grochowskiego (ICM Uniwersytet Warszawski) pt.: "Wirtualna Biblioteka Nauki i publikowanie otwarte", która odbyła się w naszej bibliotece.

 

Idea Open Access

Otwarty dostęp (ang. Open Access, OA) to wolny, powszechny, trwały i natychmiastowy dostęp dla każdego do cyfrowych form zapisu danych i treści naukowych oraz edukacyjnych. Zgodnie z zaleceniem Komisji Europejskiej z dn. 17 lipca 2012r. ws. dostępu do informacji naukowej oraz jej ochrony (2012/417/UE) publikacje naukowe i wyniki badań naukowych powinny być udostępniane bezpłatnie na możliwie najwcześniejszym etapie procesu rozpowszechniania. Polityka otwartego dostępu do wyników badań naukowych powinna dotyczyć wszystkich badań korzystających z finansowania ze środków publicznych. Otwarty dostęp do publikacji i wyników badań naukowych finansowanych ze środków publicznych jest również wymogiem w Programie Horizon 2020. W Polsce politykę otwartego dostępu definiuje dokument Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, opublikowany w październiku 2015 roku pt. Kierunki rozwoju otwartego dostępu do publikacji i wyników badań naukowych w Polsce.

Polityka otwartego dostępu została przedstawiona w prezentacji p. Piotra Kępskiego z MNiSW na seminarium w dniu 8.12.2016r.

W pierwszym rzędzie otwarty dostęp dotyczy prac publikowanych w czasopismach naukowych, ale może także obejmować publikacje takie jak książki, monografie, nagrania, preprinty, programy a także dane badawcze. Głównymi kanałami dystrybucyjnymi otwartych publikacji są otwarte czasopisma i repozytoria naukowe.

Udostępnianie i wykorzystywanie wyników badań naukowych musi się odbywać z uwzględnieniem kwestii ochrony praw własności intelektualnej. Otwarty dostęp nie jest równoznaczny z domeną publiczną, gdyż twórcy nie zrzekają się swoich praw autorskich i mogą stawiać różnego rodzaju warunki udostępniania utworu. Publikowanie treści na zasadach otwartego dostępu najczęściej wiąże się z objęciem ich jedną z wolnych licencji, które stanowią rodzaj umowy między autorami i potencjalnymi czytelnikami.

Korzyści płynące z otwartego dostępu to łatwiejsza i szybsza komunikacja naukowa między różnymi podmiotami – instytucjami naukowymi, sektorem przemysłowym oraz naukowcami zainteresowanymi tą samą tematyką badawczą. Otwarty dostęp sprzyja umiędzynarodowieniu wyników badań, przez co nauka rozwija się szybciej i bardziej efektywnie. To także bezpłatny dostęp do treści naukowych dla osób spoza środowiska naukowego – lekarzy, nauczycieli, przedsiębiorców i innych podmiotów.

Raport nt. realizacji polityki otwartego dostępu do publikacji naukowych w Polsce (marzec 2018)

 

CESAER

Od kilku lat Politechnika Poznańska należy do prestiżowej międzynarodowej organizacji CESAER zrzeszającej wiodące europejskie uniwersytety o profilu technicznym oraz szkoły inżynierskie z 26 krajów.

CESAER (Conference of European Schools for Advanced Engineering Education and Research) jest platformą wzajemnej komunikacji i współdziałania uniwersytetów technicznych w dziedzinie kształcenia, prowadzenia badań i wprowadzania innowacji w tzw. Trójkącie Wiedzy obejmującym:

  • Prowadzenie badań naukowych na najwyższym poziomie i z uwzględnieniem najnowszych osiągnięć myśli naukowo-technicznej
  • Kształcenie inżynierskie na wysokim poziomie
  • Ścisłą współpracę z przemysłem (integracja edukacji, badań i innowacji - tzw. Trójkąt Wiedzy)

CESAER regularnie prowadzi konsultacje między uczestnikami stowarzyszenia w celu wzajemnego uczenia się i wymiany doświadczeń. W tym celu wyznacza określone grupy zadaniowe (Task Forces) zajmujące się szczegółowymi projektami:

  • Zespół ds. edukacji inżynierskiej - Scientific Engineering Education
  • Zespół ds. współpracy międzynarodowej i transferu technologii - International Cooperation and Technology Transfer
  • Zespół ds. Otwartej Nauki - Open Science (Task Force Open Science)
  • Zespół ds. instrumentów finansowania - Funding Instruments
  • Zespół ds. zasobów ludzkich – Human Resources

W ramach swojej działalności CESAER wspiera politykę otwartego dostępu do publikacji naukowych oraz danych badawczych. Promowaniem, wspieraniem i monitorowaniem procesu otwartości zajmuje się międzynarodowy zespół Task Force Open Science.

Więcej o organizacji oraz europejskiej polityce otwartego dostępu można przeczytać tutaj.